Πότε πρέπει να αντιμετωπίζεται ο καταρράκτης
Η αντιμετώπιση του καταρράκτη αποφασίζεται, όταν ο καταρράκτης αρχίζει να προκαλεί τέτοια ενόχληση στην ποιότητα της όρασης ώστε να δημιουργούνται προβλήματα στις καθημερινές δραστηριότητες του ατόμου (ασφαλής οδήγηση αυτοκινήτου, ανάγνωση, τηλεόραση). Βασιζόμενοι στα συμπτώματά σας, εσείς και ο οφθαλμίατρός σας θα αποφασίσετε από κοινού, για το πότε θα γίνει η επέμβαση.
Δεν είναι πλέον αλήθεια ότι ο καταρράκτης πρέπει να είναι «ώριμος» για να αφαιρεθεί. Με τις νέες τεχνικές αυτή η αντίληψη αποτελεί παρελθόν. Αντιθέτως, μάλιστα, η αφαίρεση ενός υπερώριμου σκληρού καταρράκτη, κάνει την επέμβαση ακόμη δυσκολότερη.
Προεγχειρητικός έλεγχος
Η λεπτομερής οφθαλμολογική εξέταση περιλαμβάνει μετρήσεις της όρασης και της καμπυλότητας του κερατοειδούς, μέτρηση της πίεσης του ματιού και έλεγχο της υγείας του βυθού καθώς και πιο εξειδικευμένες εξετάσεις αν αυτό κριθεί απαραίτητο (OCT, τοπογραφία κερατοειδή κλπ).
Η εξέταση των ματιών πριν την επέμβαση γίνεται για να διαπιστωθεί η συνολική κατάσταση των ματιών, το είδος του καταρράκτη καθώς και για να γίνουν οι απαραίτητες μετρήσεις που θα μας υποδείξουν ποιος είναι ο κατάλληλος φακός που θα τοποθετηθεί μέσα στο μάτι. Συνήθως, η επιλογή του ενδοφακού αποσκοπεί στην καλή όραση για μακριά.
Χειρουργική τεχνική
Η χειρουργική τεχνική που χρησιμοποιείται στις μέρες μας για την αντιμετώπιση του καταρράκτη ονομάζεται φακοθρυψία. Πρόκειται για μια ελάχιστα τραυματική για το μάτι τεχνική, κατά την οποία μέσα από δύο τομές μικρότερες των 2-3mm και με τα κατάλληλα εργαλεία ο χειρουργός οφθαλμίατρος δημιουργεί ένα κυκλικό άνοιγμα στο πρόσθιο περιφάκιο (καψουλόρηξη), και με τη χρήση υπερήχων και μιας ειδικής αντλίας κατακερματίζει και αναρροφά τον θολωμένο φακό, αφήνοντας το περιφάκιο (δηλαδή το σάκο στον οποίο βρίσκεται μέσα ο φυσικός φακός) «κενό» και έτοιμο να δεχθεί τον ειδικά κατασκευασμένο τεχνητό φακό. Στα μεγάλα πλεονεκτήματα της φακοθρυψίας περιλαμβάνονται η απουσία ραμμάτων και ο βραχύς χρόνος ανάρρωσης.
Παρά τα πλεονεκτήματά της, η φακοθρυψία παραμένει μια δύσκολη και απαιτητική τεχνική και προϋποθέτει μεγάλη εμπειρία και επιδεξιότητα από τον χειρουργό. Η εγχείρηση καταρράκτη δεν είναι όπως πιστεύει ο περισσότερος κόσμος μια απλή αφαίρεση του θολωμένου φακού και η αντικατάστασή του με έναν τεχνητό. Πρόκειται για μια πολύπλοκη διαδικασία και γι΄αυτό πρέπει να ληφθούν υπόψη πολλές παράμετροι , αν θέλουμε να επιτύχουμε τη βέλτιστη όραση.
Επέμβαση καταρράκτη με LASER
Εδώ και μερικά χρόνια έχει ενταχθεί κα τεχνολογία του LASER στη χειρουργική του καταρράκτη.
Η χρήση του LASER σε συγκεκριμένα στάδια της επέμβασης καταρράκτη όπως είναι η δημιουργία των τομών στον κερατοειδή, η καψουλόρηξη (το κυκλικό άνοιγμα δηλαδή του περιφακίου μέσα στο οποίο βρίσκεται ο φακός) και ο αρχικός θρυμματισμός του θολωμένου φακού μπορεί να περιορίσει την πιθανότητα επιπλοκών.
Χάρη στη μεγαλύτερη ακρίβεια των τομών επιτυγχάνονται καλύτερα διαθλαστικά αποτελέσματα ειδικά σε ασθενείς που επιθυμούν τορικούς ή πολυεστιακούς ενδοφακούς.
Υπάρχουν δύο είδη LASER που μπορούν να χρησιμοποιηθούν
- FEMTO –LASER
- ZEPTO –LASER
Οι κίνδυνοι της εγχείρησης καταρράκτη
Η εγχείρηση του καταρράκτη αποτελεί κατά κανόνα μια πολύ ασφαλή επέμβαση. Παρόλα αυτά, αν και συχνά οι κίνδυνοι δεν αναφέρονται από τους οφθαλμιάτρους, δεν παύουν να είναι υπαρκτοί και η ιατρική δεοντολογία επιβάλλει οι ασθενείς να ενημερώνονται επαρκώς.
Οι πιο σοβαροί κίνδυνοι κατά την διάρκεια της εγχείρησης είναι η ρήξη του οπίσθιου τμήματος της κάψας του φακού με πρόπτωση του υαλώδους σώματος, η αδυναμία αφαίρεσης τμήματος του φακού που θα απαιτήσει δεύτερη εγχείρηση και η αιμορραγία μέσα στο μάτι η οποία μάλιστα μπορεί να έχει επιπτώσεις στην όραση του ασθενούς. Πιθανές επιπλοκές μετά την εγχείρηση είναι η υψηλή ενδοφθάλμια πίεση, η θόλωση του κερατοειδούς, η λανθασμένη διοπτρική δύναμη του ενδοφακού, το οίδημα της ωχράς κηλίδας του αμφιβληστροειδούς, η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς, η μόλυνση του ματιού -ενδοφθαλμίτιδα- και η αλλεργία στα χρησιμοποιούμενα φάρμακα.
Θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι η επέμβαση για την αφαίρεση του καταρράκτη είναι η πιο συχνή αλλά και η πιο επιτυχημένη χειρουργική επέμβαση σε όλο το χώρο της ιατρικής. Παρόλα αυτά μερικές από τις επιπλοκές δεν μπορούν να προβλεφθούν και μπορεί να συμβούν και στον πιο έμπειρο χειρουργό. Με κατάλληλη και έγκαιρη παρέμβαση σχεδόν όλες οι επιπλοκές μπορούν να αντιμετωπιστούν από έναν έμπειρο χειρουργό με άριστα αποτελέσματα.
Ενδοφακοί
Η προσέγγιση στην μετεγχειρητική διόρθωση μέσω της επιλογής του κατάλληλου ενδοφακού συζητείται με τον χειρουργό με σκοπό να καλυφθούν οι ανάγκες του ασθενούς.
Η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει οδηγήσει στη δημιουργία πολλών νέων τύπων ενδοφακών, κατάλληλων για διαφορετικές περιπτώσεις ασθενών. Οι πιο συχνά χρησιμοποιούμενοι φακοί είναι οι ακόλουθοι:
Μονοεστιακοί ενδοφακοί
Είναι οι παραδοσιακοί ενδοφακοί που χρησιμοποιούνται στις εγχειρήσεις του καταρράκτη εδώ και δεκαετίες. Έχουν την ίδια διαθλαστική δύναμη σε όλη την επιφάνειά τους και κατά συνέπεια δεν προσφέρουν τη δυνατότητα εστίασης σε διάφορες αποστάσεις. Η δύναμη των μονοεστιακών ενδοφακών είναι τέτοια, ώστε να εξυπηρετεί τη μακρινή όραση χωρίς τη χρήση γυαλιών. Προκειμένου όμως ο ασθενής να μπορεί να εστιάσει κοντά (π.χ. σε απόσταση ανάγνωσης), θα χρειαστεί να φορέσει ένα ζευγάρι πρεσβυωπικά γυαλιά.
Ασφαιρικοί ενδοφακοί
Αποτελούν μια μετεξέλιξη των μονοεστιακών φακών με πολλά πλεονεκτήματα. Ενώ το σώμα των παραδοσιακών μονοεστιακών φακών είναι ομοιόμορφα σφαιρικό, οι ασφαιρικοί ενδοφακοί έχουν το σώμα τους πιο πεπλατυσμένο στην περιφέρεια. Αυτή η ειδική σχεδίαση έχει ως αποτέλεσμα την καλύτερη ευαισθησία στην αντίθεση (contrast sensitivity) και λιγότερες εκτροπές (aberrations), που πρακτικά σημαίνει ακόμα καλύτερη ποιότητα όρασης, ιδιαίτερα τη νύχτα. Οι μονοεστιακοί ασφαιρικοί ενδοφακοί προσφέρουν την καλύτερη δυνατή ποιότητα όρασης.
Τορικοί ενδοφακοί
Είναι και αυτοί μονοεστιακοί φακοί, ρυθμισμένοι να εξυπηρετούν τη μακρινή όραση, και απευθύνονται σε ασθενείς, που εκτός από μυωπία ή υπερμετρωπία, έχουν και σημαντικό (πάνω από 1,5 βαθμό) αστιγματισμό. Σε αντίθεση με τους μονοεστιακούς φακούς, που έχουν την ίδια δύναμη σε όλους τους άξονές τους, οι τορικοί φακοί έχουν διαφορετική δύναμη σε κάποιους άξονες, με σκοπό να εξουδετερώσουν τον υπάρχοντα αστιγματισμό τους ασθενούς. Αυτό έχει ως συνέπεια να απαιτείται ακριβής τοποθέτηση του τορικού ενδοφακού μέσα στο περιφάκιο, γιατί ακόμα και μια μικρή απόκλιση λίγων μοιρών μπορεί να οδηγήσει σε θόλωση της όρασης.
Διπλοεστιακοί ενδοφακοί
Σχεδιάστηκαν για να εξυπηρετούν τόσο τη μακρινή όραση όσο και την κοντινή. Το άνω μέρος της επιφάνειας ενός διπλοεστιακού φακού είναι έτσι ρυθμισμένο, ώστε να μπορεί να εστιάζει σε μακρινά αντικείμενα, ενώ το κάτω μέρος έχει αυξημένη δύναμη, για να εξυπηρετεί την εστίαση στην απόσταση ανάγνωσης ενός βιβλίου (30-35 cm) ή την εστίαση στην απόσταση της οθόνης του υπολογιστή(50-60 cm). Το πρόβλημα των ενδοφακών αυτών είναι ότι δεν προσφέρουν πλήρη ανεξαρτησία από τη χρήση γυαλιών.
Πολυεστιακοί/ Τριπλοεστιακοί ενδοφακοί- Διόρθωση πρεσβυωπίας
Δημιουργήθηκαν με σκοπό να ικανοποιήσουν τις ανάγκες εστίασης σε ακόμα μεγαλύτερο εύρος αποστάσεων (μακριά, ενδιάμεσα, κοντά). Το σώμα των πολυεστιακών φακών είναι χωρισμένο σε δακτυλιοειδείς ζώνες (σαν στόχος) με διαφορετική δύναμη εστίασης, για να εξυπηρετείται ο ασθενής σε διαφορετικές αποστάσεις. Το βασικό μειονέκτημα αυτών των φακών είναι η ελάττωση της ευαισθησίας στην αντίθεση (contrast sensitivity). Πρακτικά αυτό σημαίνει μεγαλύτερη δυσκολία να διακρίνουμε μακρινά αντικείμενα σε συνθήκες όπου ο φωτισμός είναι πολύ έντονος ή αντιθέτως πολύ χαμηλός, όπως π.χ. κατά τη νυχτερινή οδήγηση τους πεζούς που βαδίζουν στο πλάι ενός κακοφωτισμένου δρόμου.
Οι περισσότεροι ασθενείς αναφέρουν πολύ ικανοποιητική ενδιάμεση αλλά και κοντινή όραση, αν και ένα μικρό ποσοστό ασθενών μπορεί τελικά να χρειαστεί γυαλιά για κοντά.
Οδηγίες μετά την επέμβαση καταρράκτη
Την επόμενη μέρα από την επέμβαση θα σας δοθεί συνταγή για κολλύρια (για τέσσερις εβδομάδες περίπου). Ακριβείς οδηγίες για τη χορήγηση τους θα σας δώσουμε στο ιατρείο μας μετά τον πρώτο έλεγχο.
Είναι φυσιολογικό τις μέρες μετά την επέμβαση να αισθάνεστε μικροενόχληση όπως αίσθημα ξένου σώματος, φαγούρα, τσίμπλιασμα και δακρύρροια. Η όραση μπορεί να παρουσιάζει κάποια θολερότητα. Αυτή εξαρτάται από την σκληρότητα του καταρράκτη και με την πάροδο του χρόνου βελτιώνεται.
Γενικές προφυλάξεις:
- Αποφύγετε να τρίψετε ή να σκουπίσετε το χειρουργημένο μάτι
- Αποφύγετε την επαφή του ματιού με το νερό της βρύσης ή της θάλασσας/ πισίνας
- Οι γυναίκες καλό θα ήταν να αποφύγουν το μακιγιάζ
- Η οδήγηση επίσης να αποφευχθεί έως ότου σας το επιτρέψει ξανά ο ιατρός μετά από εξέταση
Μία εβδομάδα περίπου μετά την εγχείρηση μπορείτε να επιστρέψετε σταδιακά στις καθημερινές σας δραστηριότητες και στην εργασία σας.
Γυαλιά
Πριν από την εγχείρηση γίνονται ειδικές μετρήσεις για την επιλογή του καταλληλότερου για σας ενδοφακού. Συνήθως, η επιλογή του ενδοφακού αποσκοπεί στην καλή όραση για μακριά. Η διαδικασία της επούλωσης διαρκεί περίπου 6 εβδομάδες οπότε μετά θα σας δοθεί καινούργια συνταγή γυαλιών για κοντά και ίσως για μακριά.
Σας συμβουλεύουμε να επικοινωνήσετε μαζί μας εάν:
- Το μάτι γίνει ιδιαίτερα κόκκινο η επώδυνο.
- Έχετε ισχυρό πονοκέφαλο που δεν υποχωρεί με παυσίπονο.
- Η όραση σας μειωθεί ξαφνικά!
- Εάν εμφανιστούν λάμψεις ή σκιές στο μάτι σας.