Οι κυριότερες διαθλαστικές ανωμαλίες είναι η μυωπία, η υπερμετρωπία, ο αστιγματισμός και η πρεσβυωπία.
Μυωπία είναι η κατάσταση όπου τα αντικείμενα που βρίσκονται κοντά φαίνονται καθαρά, αλλά αυτά που βρίσκονται μακριά φαίνονται θολά. Η μυωπία αναπτύσσεται όταν το μάτι μεγαλώνει υπερβολικά. Ως αποτέλεσμα, το εστιακό σημείο του φωτός δεν είναι ακριβώς στον αμφιβληστροειδή αλλά μπροστά του. Η επιμήκυνση του ματιού κατά ένα χιλιοστό (π.χ. από 24 σε 25 mm) παράγει περίπου 2,30 διόπτρες (dpt) μυωπία.
Στους μύωπες ο αμφιβληστροειδής και ο χοριοειδής χιτώνας οι οποίοι βρίσκονται στο οπίσθιο ημιμόριο του οφθαλμού είναι ατροφικοί. Επομένως, μια αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς που μπορεί να απειλήσει την όραση συμβαίνει συχνότερα σε αυτά τα άτομα. Επίσης ασθένειες της ωχράς κηλίδας, καταρράκτης ή γλαύκωμα συμβαίνουν συχνότερα και σε μικρότερες ηλικίες. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο είναι σημαντικό όχι μόνο να διορθώσουμε τα συμπτώματα της μυωπίας με γυαλιά ή φακούς επαφής αλλά και να αποτρέψουμε την πρόοδο της μυωπίας στην παιδική ηλικία. Όσο πιο σοβαρή η μυωπία, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος εκφυλιστικής νόσου των ματιών στην ενηλικίωση.
Υπερμετρωπία είναι η κατάσταση όπου τα αντικείμενα που βρίσκονται μακριά φαίνονται καθαρά, αλλά αυτά που βρίσκονται κοντά φαίνονται θολά. Ανάλογα με την ηλικία και την έκταση της αλλάζει η συμπτωματολογία. Στην υπερμετρωπία συχνά το μάτι δεν αναπτύσσεται όπως θα έπρεπε φυσιολογικά. Ως αποτέλεσμα, το εστιακό σημείο του φωτός δεν είναι ακριβώς στον αμφιβληστροειδή αλλά πίσω του.
Στους υπερμέτρωπες και ιδίως στις μεγαλύτερες ηλικίες μπορεί (και λόγω της αύξησης του όγκου του φακού που συντελείται με την ηλικία) να αποφραχθούν οι οδοί παροχέτευσης του υγρού του ματιού και αυτό να οδηγήσει σε αύξηση της πίεσης στο μάτι και σε γλαύκωμα
Ο Αστιγματισμός είναι η κατάσταση όπου ένα στίγμα (σημείο) δεν εστιάζεται σαν μοναδικό σημείο αλλά σαν δύο ξεχωριστά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα στην πράξη να φαίνονται τα αντικείμενα θολά. Όταν ο αστιγματισμός αυξάνεται υπερβολικά θα πρέπει να γίνεται τοπογραφική εξέταση του κερατοειδούς για να αποκλειστεί ο κερατόκωνος.
Η Πρεσβυωπία είναι αποτέλεσμα φυσιολογικών ηλικιακών αλλαγών και έχει ως αποτέλεσμα από κάποια ηλικία και μετά να χειροτερεύει η όραση στην κοντινή απόσταση και προοδευτικά να καθίσταται αδύνατη χωρίς τη βοήθεια γυαλιών ή φακών επαφής. Παρόλο που η πρεσβυωπία συντελείται σε όλο τον ανθρώπινο πληθυσμό δεν αντιλαμβάνονται όλοι τα αποτελέσματά της στην ίδια ηλικία. Οι εμμέτρωπες θα εμφανίσουν τα αποτελέσματα της πρεσβυωπίας γύρω στα 45. Αντίθετα μύωπες ενδέχεται να μη νιώσουν ποτέ προβλήματα στην κοντινή όραση ενώ οι υπερμέτρωπες θα αντιμετωπίσουν τα πρώτα συμπτώματα σε ηλικία μικρότερη των 45.